Βατόμουρο

Βατόμουρο

Άλλες Κοινές Ονομασίες: Βάτος, Ρούβος

Οικογένεια: Rosaceae

Λατινική ονομασία: Rubus fruticosus

Καταγωγή:  Ευρώπη

Ποικιλίες:

 

Τα βατόμουρα έχουν πολλές ποικιλίες και υβρίδια. Χωρίζονται σε 3 κύριες κατηγορίες, ανάλογα με τον τρόπο ανάπτυξης του φυλλώματος:

  • Ορθόκλαδες , όπως η Cherokee, Eldorado, Jumbo,
  • Ημίορθοκλαδες,  όπως το  Black Satin, Hull Thornless
  • Έρπουσες, όπως  η  Thornless Evergreen, Marion, Flordagrand

Επίσης, υπάρχουν αρκετές ποικιλίες χωρίς αγκάθια όπως για παράδειγμα η Hull Thornless και η Thornless Evergreen που αναφέραμε.

 

Περιγραφή:

 

Το βατόμουρο είναι θαμνώδες πολυετές φυτό, που εμφανίζει μεγάλη ποικιλομορφία στα χαρακτηριστικά του. Συνήθως είναι φυλλοβόλο, αν και υπάρχουν και αειθαλής είδη, με πυκνή βλάστηση σε σκούρο πράσινο χρώμα. Όταν το συναντάμε στην φύση, όπως και στις περισσότερες ποικιλίες, φέρει πολυάριθμα αγκάθια. Μπορεί να φτάσει τα 3 μέτρα σε ύψος και έχει αντίστοιχο πλάτος. Το ριζικό του σύστημα είναι πολυετές, όμως οι κληματίδες του είναι διετείς, οπότε δεν θα πρέπει να αγχωνόμαστε αν ξεραθούν μετά από κάποιο διάστημα, καθώς πρόκειται να ξαναβγούν. Καλλιεργείται για τον καρπό που είναι μαύρου χρώματος όταν ωριμάσει  και φαίνεται σαν να αποτελείται από πολλά μικρά σφαιρίδια. Ο καρπός είναι ευαίσθητος αλλά μεγάλης αξίας, με ευχάριστη γεύση και πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά.

Θέση:

 

Είναι φυτό που μπορεί να φυτευτεί σε θέσεις με  πλήρης σκίαση μέχρι και απευθείας στο φως του ήλιου. Δεν έχει προβλήματα με τον άνεμο, αλλά η θαλασσινή έκθεση πρέπει να αποφεύγεται. Στις ποικιλίες με αγκάθια έχει παρατηρηθεί ότι η φύτευση σε μέρη με έντονη ηλιοφάνεια αυξάνει τον αριθμό αγκαθιών. Οι αποστάσεις φύτευσης  κυμαίνονται στα 1,5 με 3 μέτρα επί της γραμμής φύτευσης και 3 μέτρα μεταξύ των γραμμών. Αν πάλι φυτεύουμε σε γλάστρα  επιλέγουμε μία μεγάλου μεγέθους με τρύπες στράγγισης. Στην φύση συναντάται σε ορεινές και ημιορεινές περιοχές.

Θερμοκρασία:

 

Αναπτύσσεται καλύτερα σε δροσερά κλίματα για 2 κύριους λόγους. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό στις χαμηλές θερμοκρασίες, αντέχοντας μέχρι και τους -25°C και  έχει ανάγκη μία περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών  για το σπάσιμο του λήθαργου, που ποικίλει ανάλογα με την ποικιλία. 

Χώμα:

 

Δεν έχει ιδιαίτερες εδαφικές απαιτήσεις, αρκεί να υπάρχει καλή αποστράγγιση.  Προτιμά pH μεταξύ 6 – 7,5.

Πότισμα:

 

Χρειάζεται αρκετό νερό, κυρίως τα πρώτα χρόνια ανάπτυξης και την καλοκαιρινή περίοδο.

Κλάδεμα:

 

 

Συνήθως διαμορφώνουμε σε σχήμα θάμνου για να μην υπάρχει ανάγκη υποστήριξης. Στις ορθόκλαδες ποικιλίες μπορεί να χρειαστεί ετήσιο κλάδεμα για την διατήρηση του σχήματος. Γενικά, απαραίτητο είναι το κλάδεμα καρποφορίας που γίνεται 2 φόρες για τις ορθόκλαδες ποικιλίες, χειμερινό και θερινό, και 1 για τις έρπουσες, μόνο χειμερινό. Το καλοκαιρινό περιλαμβάνει ένα κορυφολόγημα  όταν οι κληματίδες ξεπεράσουν τα ~100 εκατοστά και αραίωση για ενίσχυση της καρποφορίας. Το χειμερινό περιλαμβάνει κλάδεμα των περιττών βλαστών αφήνοντας 6 – 10 κληματίδες ανά φυτό και κλάδεμα μέρους τους, ανάλογα με την ποικιλία. Σε κάθε περίπτωση αφαιρούμε τους ασθενικούς και ξηρούς βλαστούς, ενώ μπορούμε να αφαιρούμε απευθείας τους βλαστούς που καρποφόρησαν μετά την καλοκαιρινή συγκομιδή.  

Συγκομιδή:

 

Παράγει καρπούς μετά από 2 – 3 χρόνια από την φύτευσή του, με παραγωγική ζωή τα 12 – 15 χρόνια. Ο καρπός του είναι ευαίσθητος στην διατήρησή του και αντέχει το πολύ 2 μέρες εκτός ψυγείου και όχι πάνω από  1 εβδομάδα εντός. Η συγκομιδή γίνεται το καλοκαίρι με το χέρι ή μηχανικά σε μεγάλες καλλιέργειες. Όταν μαζεύουμε με το χέρι καλό είναι να χρησιμοποιούμαι γάντια λόγω των αγκαθιών του φυτού.

Λίπανση:

 

Πριν την φύτευση προσθέτουμε οργανική λίπανση από κομπόστ ή κοπριά καθώς και ανόργανο λίπασμα, βιολογικό ή μη, πλούσιο σε φώσφορο και κάλιο.  Χρειάζεται ετήσια λίπανση στα τέλη της Άνοιξης και στα τέλη του Χειμώνα, με προσοχή στις ποσότητες αζώτου που δεν πρέπει να είναι υπερβολικές καθώς επηρεάζουν αρνητικά την καρποφορία.

Πολλαπλασιασμός:

 

Γίνεται εύκολα με καταβολάδες. Επιπροσθέτως, χρησιμοποιούνται φυλλώδη μοσχεύματα και παραφυάδες.

Εχθροί και ασθένειες:

 

Δεν είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο φυτό αλλά κάποιες φορές προσβάλλεται από τις παρακάτω μυκητολογικές ασθένειες, ανάλογα με τις συνθήκες καλλιέργειας και την θερμοκρασία. Συγκεκριμένα από τον βοτρύτη (Botrytis cinerea), την ανθράκωση(Elsinoë veneta) και το ωίδιο (Oidiu sp). Από εχθρούς μπορεί να συναντήσουμε τον τετράνυχο (Tetranychus urticae), αφίδες και την καστανή πεταλούδα που συναντάτε κυρίως στα μηλοειδή (Epiphyas postvittana). Τέλος , προβλήματα μπορεί να προκαλέσουν και τα πουλιά , καταστρέφοντας τους καρπούς. Αν έχουμε μεγάλο πρόβλημα μπορούμε να καλύψουμε το φυτό μας με κατάλληλο δίχτυ.

Επικονίαση:

 

Εμφανίζονται τον δεύτερο χρόνο της ζωής του. Τα άνθη του είναι ερμαφρόδιτα, δηλαδή συναντάμε και αρσενικά και θηλυκά άνθη στο ίδιο φυτό και επικονιάζονται με την βοήθεια εντόμων. Γενικά, τα άνθη του είναι αυτογόνιμα  αλλά για καλύτερη σε ποιότητα καρποφορία, σε μεγάλες φυτεύσεις επιλέγουμε τουλάχιστον μία δεύτερη ποικιλία για να μην υπάρχει μόνο αυτοεπικονίαση  μεταξύ της ίδιας ποικιλίας.

Διατροφική Αξία :

 

Το βατόμουρο είναι εξαιρετικά θρεπτικός καρπός με πολλές χρήσεις : νωπός (μικρό ποσοστό), στην παρασκευή ποτών, γλυκών, μαρμελάδων, λικέρ, σε γιαούρτια  και για την παρασκευή αρωμάτων και χρωμάτων. Είναι εξαιρετικά αντιοξειδωτικά καθώς περιέχουν βιταμίνη C, E, καροτενοειδή, ανθοκυανές και ελλαγικό οξύ, με το τελευταίο να μελετάτε και για την αντικαρκινική δράση του. Επίσης, έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και αποτελούν άριστη πηγή βιταμίνης Κ που βοηθάει στην φυσιολογική  πήξη του αίματος και μεταβολισμό τον οστών μας. Συμβάλουν στην στοματική υγιεινή μιας και περιέχουν αντιβακτηριδιακές ουσίες και τέλος είναι καλές πηγές μαγγανίου και άλλων μετάλλων, ενώ έχουν πολύ μικρό θερμιδικό φορτίο.

DIY:

 

Πολλαπλασιασμός με καταβολάδες

  • Επιλέγουμε έναν μακρύ υγιή βλαστό 
  • Θάβουμε την κορυφή του στο έδαφος χωρίς να τον κόψουμε
  • Περιμένομε να βγάλει νέα φύλλα και να ριζώσει, σημάδι ότι είμαστε στον σωστό δρόμο

Τον κόβουμε από το μητρικό φυτό την επόμενη άνοιξη παίρνοντας  έτσι μία νέα βατομουριά.



Δείτε περισσότερα

Ρόδι

Ρόδι, για την καλή τύχη της υγείας μας!

Γάλα γαϊδούρας.

Ένα πανάρχαιο μυστικό υγείας και ομορφιάς.